Göç Dergisi

Editörden: Göç Ekonomisi Özel Sayısı

Olgu Karan — 2022-02-28

UNHCR’ın istatistiklerine göre 2020’nin sonunda toplam 82,4 milyon zorla yerinden edilmiş kişi bulunmaktadır ve bunların 26,2 milyonu mülteci statüsündedir. Ayrıca mültecilerin de %86’sı kalkınmakta olan ülkelerde yaşamaktadırlar. 2011’den önce göç yazınında daha çok Avrupa’daki Türk göçmenler ve şehirleşme bağlamlarında ele alınan Türkiye, günümüzde en fazla mülteciye ve mülteci çocuğa ev sahipliği yapan ülke olarak göçün ekonomiye etkisi konusunda incelenmesi gereken önemli araştırma sahalarından biri haline gelmiştir.

Akhtar, Salman (2018). Göç ve Kimlik-Kargaşa Sağaltım ve Dönüşüm

Murat Koçanlı — 2022-02-28

Salman Akhtar, bu çalışmasında; insanlar neden diğer ülkelere göç ederler?, Göçün yarattığı ruhsal değişimler nelerdir?, Göçmen kendi ülkesinin kaybetmesinin yarattığı ruhsal değişimler nelerdir ve bunun yası yaşanabilir mi? Göçmen hastalarla yürütülen psikoterapilerde hangi değişkenlere dikkat edilmesi gerekir? gibi soruların cevaplarını aramıştır.

Hakan Gunday (2021). Zamir

Tuncay Bilecen — 2022-02-28

Hakan Günday’ın Zamir adını taşıyan romanı, yeni bir bin yıla (2000) girmeye hazırlanan bir dünyada geçiyor. Kitapta her ne kadar o yıllarda şahit olmadığımız olaylar yer alsa da bu kurgusal dünyanın günümüze dair pek çok göndermesi bulunuyor.

Türkiye’deki Suriyeli Göçmenlerin Girişimcilik Faaliyetlerinde Farklı Sermaye Biçimlerinin Rolü

Suvat Parin — 2022-02-28

Göç sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkan göçmen girişimciliği olgusu; göçmenlerin çeşitli ilişkiler ve bağlamlar içinde göç ile gidilen ülkede kendi hesabına çalışması olarak tanımlanabilir. 2011 yılında Suriye’de başlayan iç savaş sonrasında Türkiye’ye göç ile gelen dört milyona yakın Suriyeli, Türkiye’nin çeşitli kentlerinde hayatlarını sürdürmektedir. Suriyeli göçmenler vatanlarına dönmeyi beklese de iç savaş on yılı aşkın bir süredir devam etmektedir. Bu durum Suriyeli göçmenlerin Türkiye’de kalıcı olma isteklerini arttırmaktadır. Bu eğilimin etkisiyle, Türkiye'deki göçmen girişimcilik faaliyetlerinde de ciddi bir artış gözlenmektedir. Bu çalışmada Suriyeli göçmen girişimcilerin işletme kurma süreçlerinde farklı sermaye biçimlerinin nasıl bir rol oynadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma kapsamında, Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savaş sonrasında Türkiye’ye gelen ve Esenyurt ilçesinde bir işletmeye sahip olan Suriyeli göçmenlere ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılarak Suriyeli göçmen girişimcilerin deneyimleri anlaşılmaya ve yorumlanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme, katılımlı gözlem, serbest bilgi günlüğü ve enformel sohbetler aracılığıyla çalışma yürütülmüştür. Çalışma sonucunda ekonomik, sosyal ve kültürel sermaye biçimlerini ellerinde bulundurmalarıyla paralel olarak göçmenlerin girişimcilik faaliyetlerine başlayabildikleri ve devam ettirebildikleri görülmüştür.

Ankara’daki Suriyeli Göçmen Girişimcilerin Covid-19 Pandemisi Sürecinde Karşılaştığı Sorunlar

Hilal Barın — 2022-02-28

Covid-19 pandemisi tüm dünyada 2021 Aralık itibariyle 5,5 milyona yakın insanın hayatına mal olurken göçmenleri de derinden etkilemektedir. Türkiye’de Covid-19’a karşı alınan tedbirler, vatandaşların yanı sıra Suriyeli göçmen girişimcileri de etkilemeye devam etmektedir. Bu çalışma, Kızılay’ın “Girişimcilik Destek Programı”na katılan Ankara Altındağ bölgesindeki Suriyeli – mikro ölçekli – girişimcilerin, Covid-19 ile yaşadıkları sorunlara odaklandı. Bu çalışmada nitel araştırma yöntem ve tekniklerinden biri olan betimsel analiz ile Suriyeli göçmen girişimcilerle yarı-yapılandırılmış derinlemesine mülakatlar yapılarak Covid-19 bağlamında alınan tedbirlerden nasıl etkilendikleri, göçmen girişimciliğe ilişkin yaklaşımlardan dezavantajlılık teorisine yaslanarak tartışıldı. Sonuçta ilk olarak Suriyeli göçmen girişimcilerin bu süreçte yaşadıkları sorunları en aza indirmek için ihtiyaç duydukları destek türü tespit edildi. Ardından göçmen girişimcilere destek olacak mekanizmalar ve bu yönde geliştirilecek politikalar, Avrupa Birliği ve komşu ülkelerle iş birliği ve sorumluluk paylaşımı, girişimcilik ekosisteminin desteklenmesine yönelik çözüm önerileriyle birlikte değerlendirildi.

Hatay’daki Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Girişimcilik Deneyimleri

Fırat Tekbaş — 2022-02-28

Coğrafi konumu sebebiyle göç, tarihin her döneminde Türkiye için olağan ve alışılmış bir olgu olmuştur. 2010 yılında patlak veren Arap Baharının etkileri, 2011 yılında Suriye’ye sıçramış ve iç savaşla sonuçlanmıştır. Daha sonra uluslararası aktörlerin de devreye girmesiyle küresel bir mesele olmuş ve modern tarihin en çok sığınmacı yaratan toplumsal olaylarından birine dönüşmüştür. Bu olayların neticesinde iç savaştan kaçan Suriyelilerin büyük kısmı sınır komşusu olan Türkiye’ye sığınmış veya Avrupa’ya geçiş için transit ülke olarak kullanmıştır.

Çalışmada Geçici Koruma kapsamında bulunan Suriyelilerden esnaflığı seçmiş olan Suriyelilerin deneyimlerine istinaden elde edilen veriler değerlendirilerek Suriyelilerin uyum süreçlerine esnaflaşmanın etkisi incelenmiştir. Çalışma konusunun seçiminde esnaflaşmış Suriyeliler ve uyum süreçlerine ilişkin çalışmaların diğer konulara nazaran daha az yapılmasıdır. Bu kapsamda Hatay’ın 3 ilçesinde (Kırıkhan, Reyhanlı ve Antakya) 30’u esnaf olmak üzere 32 Suriyeli ile tercüman vasıtası ile derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler ışığında önerilen alt problemler değerlendirilmiştir.

Çalışma ayrıca ‘Kentsel Mültecilerin Adaptasyon ve Uyum Süreçlerine Yeni Bir Bakış Açısı: Kapsayıcı Kent İnşası Amaçlı Sosyal İnovasyon Deneyi’ isimli TÜBİTAK Projesinden destek almıştır. Çalışma bu proje kapsamında gerçekleştirilmiş olup, projenin kapsamında elde edilen diğer verilerden de faydalanılmıştır.

Çalışma neticesinde esnaflık olgusu kapsamında Suriyelilerin ev sahibi ülke ile hem kişisel hem de kurumsal ilişkilerin daha kolay geliştiği, bölgesel olarak Hatay ilinin kültürel ve tarihi geçmişi nedeniyle bu süreçleri desteklediği, ayrıca girişimcilik kararının alınmasında sembolik sermayenin ve sosyal ağların önemi ortaya çıkmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri Emek Piyasası ve Osmanlı Göçmenleri: 1910 Amerikan Nüfus Kayıtları Üzerine Bir İnceleme

Avni Önder Hanedar — 2022-02-28

Erken 20. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri muazzam ölçekli iktisadi büyümesi ile ciddi bir işgücü talebi yaratmış, iktisadi ve politik sorunlar içinde bulunan çevre ülkelerden büyük bir göçün hedefi haline gelmişti. Aynı dönemde Osmanlı İmparatorluğu, bünyesindeki farklı etnik gruplardan, örneğin, Arap, Ermeni veya Türk, birçok insanı Amerika Birleşik Devletleri’ne uğurlamıştı. Bu farklı etnik gruplara mensup göçmenlerin emek piyasasında hangi özellikleri ile kalıcı veya özümsenmiş olup olamadığı, niceliksel kanıtlarla yeterince tartışılmamıştır. Çalışma, 1910 Amerikan nüfus sayımına dayalı veriler ile farklı etnik kökenlere mensup Osmanlı göçmenlerinin Amerika Birleşik Devletleri emek piyasasında kalıcılıklarının zaman içerisinde ne şekilde değiştiğini incelemektedir. Niceliksel yöntemler ile elde edilen bulgular Amerika Birleşik Devletleri’ne daha erken göç eden grupların, Musevi ve Ermeni kökenli Osmanlı vatandaşlarının, yüksek gelir düzeylerine erişebildiklerini, dolayısıyla Türk, Arnavut gibi diğer gruplara göre kalıcılık konusunda daha az sorun yaşadıklarına işaret etmektedir.

Göç, Cinsiyet ve İşsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye’de Gelişme Düzeyine Göre Bölgelerin Kıyaslanması

Melike Atay Polat — 2022-02-28

Göç, insanların dünyanın bir yerinden başka bir yere hareketini ifade eder. Göç kavramı, statik bir olgu olmamakla birlikte zaman üzerinde dinamik etkileri olan ve sebep-sonuç ilişkileri açısından karmaşık özelliklere sahip olan bir kavramdır. Sosyal bilimler alanındaki pek çok kavram gibi göç kavramı da uzun bir tarihsel geçmişe sahiptir. Göç, ekonominin büyüme dönemlerinde ekonomik genişlemeye katkıda bulunmanın bir yolu olabilirken ekonominin durgunluk dönemlerinde ev sahibi ülkelerin işgücü piyasası üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. Diğer yandan toplumsal cinsiyet eşitliğinin kalkınma, ekonomik büyüme ve yoksulluk gibi pek çok sosyal ve ekonomik göstergeyle etkileşim içinde bulunması son dönemlerde göç ile cinsiyet arasındaki ilişkinin de incelenmesini gerektirmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2008-2020 dönemi için bölgeler düzeyinde iç göç hareketleri ile işsizlik göstergeleri arasındaki nedensellik ilişkisinin göç ile cinsiyete göre işsizlik düzeyi ilişkisi de dikkate alınarak araştırılmasıdır. Elde edilen bulgular gelişmiş düzey 2 alt bölgelerinde göç değişkeninden toplam işsizlik, kadın işsizlik ve erkek işsizlik değişkenlerine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, az gelişmiş düzey 2 alt bölgelerinde ise toplam işsizlik, kadın işsizlik ve erkek işsizlik değişkenlerinden göç değişkenine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur.

Almanya’da Yaşayan Türkiye Kökenli Göçmenlerin Sosyal Hayattaki Ayrımcılık Algıları

Elif Cindik-Herbrüggen — 2022-02-28

Bu çalışma, Almanya'da yaşayan Türkiye kökenli göçmenlerin son on yılda toplumsal yaşamın farklı alanlarında algıladıkları ayrımcılığın nedenlerini (göçmen geçmiş, dini inanç, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, engellilik) ve ayrımcılığın hangi alanlarda ne sıklıkta algılandığını araştırmak için tasarlanmıştır. Almanya’da yaşayan 159 katılımcıdan anket yoluyla elde edilen verilerin analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, Almanya’da yaşayan Türkiye kökenli göçmenler son on yılda ayrımcılığın sırasıyla en çok ev bulma, iş arama, çalışma ve eğitim alanlarında yaşandığını düşünmektedir. Ayrımcılık alanlarının yanı sıra, araştırma bulgularımız Türkiye kökenli göçmenlerin yaşadıkları ayrımcılığın başlıca nedenlerinin göçmen kimlikleri ve dini inançları olduğunu göstermektedir.

Suriyeli Mültecilerin Malatya İlindeki Coğrafi Dağılışı ile Sosyo-Ekonomik, Mekânsal ve Kültürel Etkileri

İrfan Tapan — 2022-02-28

2010 yılında Kuzey Afrika’da başlayıp daha sonra ise Orta Doğu’ya yayılan ve 2011 yılı Mart ayında da Suriye’de şiddetli bir iç savaşa dönüşen ve Arap Baharı olarak bilinen halk ayaklanmaları ve protestolar sonucunda özellikle Suriye’de milyonlarca insan ölmüş ve milyonlarcası da başka ülkelere göç etmiştir. Suriyeli mültecilerin göç ettiği komşu ülkelerden bir tanesi de Türkiye’dir. Türkiye’nin hemen her bölgesinde yaşamlarını sürdüren Suriyeli mültecilerin yerleştirildiği illerden biri de Malatya’dır.

Bu çalışmada Suriyeli mültecilerin Malatya ilindeki coğrafi dağılışları ile sosyo-ekonomik, kültürel ve mekânsal etkileri araştırılmıştır. Yapılan bu araştırmada Malatyalı yerel halk ile Suriyeli mültecilerin birbirlerine karşı bakış açısı araştırılmış ve araştırma da bu konu üzerine yoğunlaştırılmıştır. Yapılan çalışmanın kapsama alanı Malatya ilinin Yeşilyurt ve Battalgazi ilçelerinde mültecilerin yoğun olarak yaşadığı mahallelerdir. Bu araştırmanın sonucunda Suriyeli mültecilerin Malatya ilinde istihdamın azalmasına, ev kiralarının artmasına, işçi ücretlerinin düşmesine neden oldukları ve ayrıca şehrin sosyo-ekonomik, kültürel ve mekânsal özelliklerinde bazı değişimlerin yaşanmasına sebep oldukları saptanmıştır.

Front Matter

Admin TPLondon — 2022-02-28

Göç Dergisi (GD) is an international peer-reviewed scholarly journal in migration studies. Göç Dergisi focuses on human mobility, migrants, migration and relevant scholarly debates. Göç Dergisi publishes articles on refugees, irregular migrants, immigrants, brain drain, labour migration, return migration as well as non-migrants and other relevant topics with empirical or theoretical perspectives.

ISSN 2054-7110 | e-ISSN 2054-7129

Sosyal Statü Olarak Girişimcilik: Kendi İşinde Çalışan Türk Göçmenlerin Finlandiya'daki Deneyimleri

Östen Wahlbeck — 2022-02-28

Bu makalede Finlandiya'da yaşayan ve Türkiye'den gelen ve kendi işinde çalışan göçmenlerin deneyimleri ele alınmaktadır. Göçmenler, ağırlıklı olarak Finlandiya'daki restoran ve hazır yemek sektöründe, özellikle küçük, kebap ve pizza işletmelerinde faaliyet göstermektedir. Makale kendi işinde çalışanların hem ekonomik hem de sosyal deneyimlerini açıklamaktadır. Ekonomik sıkıntılara rağmen, girişimcilikle bağlantılı olarak görülen bağımsızlık ve sosyal statü çok değerlidir. Kendi işinde çalışma, Türkiye'den gelen göçmenlerin Finlandiya toplumunda başka yollarla elde etmenin zor olduğu olumlu bir öz-saygı ve iyi bir sosyal statü sağlamaktadır.